Van 28 tot 30 maart 2019 heb ik de International Whiskyschool doorlopen. Een vrij pittige opleiding op HBO niveau werd ons voorgeschoteld tijdens deze mooie voorjaarsdagen in Groningen. Het leert je het whisky maakproces te doorgronden. Naast de opleiding had je als student ook toegang tot het Whiskyfestival Noord Nederland. En tijdens de opleiding werden er ook een aantal proeverijen georganiseerd, waren er excursies naar een mouterij en een brouwerij en was er de eerste dag een zeven gangen diner met whisky. Een stevig programma dus. Hier kun je het verslag lezen.

Voor mijn verjaardag heb ik van Marjanne een cursus gekregen over Whisky maken in Groningen. De opleiding “International Whiskyschool Nederland” geeft men in de nabijheid van het op dat moment lopende Whisky Festival Noord Nederland. Er zijn dan internationale whiskygrootheden in de stad, die tussendoor tijd zien om ons de cursus te geven. Een unieke kans om de kennis over Whisky op te poetsen. Tevens een aanleiding om de stad Groningen te bezoeken.

27 maart 2019

Op 27 maart 2019 arriveren we in Groningen. Het weer is goed, het is mooi zonnig voorjaarsweer. We logeren in hotel Miss Blanche, leuk gelegen aan een grachtje, vlakbij de Der Aa-kerk waar het Whiskyfestival Noord Nederland wordt gehouden en waar ik ook zeker wat tijd ga doorbrengen. De eerste impressie van Groningen is dat het een hele drukke stad is waar het gonst. De fiets is een erg populair vervoermiddel en zeker in het centrum moet je goed uitkijken dat je niet door een student-op-tweewieler van je sokken wordt gereden. Ze staan ook overal geparkeerd en ik vermoed dat dit het stadsbestuur heel wat hoofdbrekens kost.
We komen aan op het einde van de middag en worden door de receptioniste van het hotel allervriendelijkst ontvangen. We regelen een parkeerplaats via de receptie (niet goedkoop: 20 euro per nacht) en lopen met de receptioniste en de bagage naar onze kamer. Ze legt ons de kamer uit en wenst ons een prettig verblijf. De kamer is een suite met een woonkamer en slaapkamer en een moderne douche met een losse toilet. Het is een oud pand en het is deels vintage en deels modern ingericht. Alles ziet er erg strak uit. Het is een mooie kamer. We brengen de auto weg. Nog niet zo gemakkelijk in de ingewikkelde stad met allerlei wegwerkzaamheden. Nu we de auto hebben geparkeerd kunnen we de stad verkennen. Uitkijken voor de fietsers. We hebben bij de receptie een gratis drankje aangeboden gekregen voor Bar 5 aan de “Kleine Elleboog”; een bar van dezelfde eigenaar als het hotel. Deze bar is onlangs geopend. We komen hier aan en het blijkt een mooie bar te zijn, die in dit drukke gebied toch wel verscholen zit. Terwijl we er zo’n 1,5 – 2 uur zijn, is er niemand binnen gekomen. De barkeeper is vriendelijk en de wijn smaakt heerlijk. IK vraag me wel af of de bar er in dit concept volgend jaar nog zal zijn. We krijgen honger en eten in de binnenstad van Groningen is geen enkel probleem. Overal zijn eetcafé’s en restaurantjes. We gaan binnen bij het Land van Kokanje. We eten er prima en de prijs is zeer redelijk. Daarna gaan we terug naar onze kamer.

28 maart 2019

Het is nog steeds prima zonnig voorjaarsweer als ik opsta deze dag. Vandaag begint de driedaagse cursus, die ik ga volgen. Marjanne heeft zichzelf wat opdrachtjes gegeven die ook verband houden met haar cursussen die ze volgt en zal zich zeker wel vermaken in de stad. De cursus is in een hotel wat verderop achter de universiteit. Het is een kleine 800 meter van het hotel en goed te belopen. Om kwart over 8 meld ik me bij de groep. De groep bestaat uit 17 mensen, waarvan maar liefst 6 van de Friese distilleerderij Boomsma. Zowat de gehele commerciële afdeling van dit bedrijf doet mee. Andere studenten zijn veelal beroepsmatig betrokken bij whisky. Op vier mannen na, waaronder ikzelf. Ook zijn er drie cursisten uit de UK; drie dames. Enerzijds volgen ze de cursus om vast te stellen of de cursus geaccrediteerd kan worden als officiële cursus. Zij vertegenwoordigen Schotse Whisky opleidingsinstituten.

Bob Wentink, de cursusleider heet ons welkom. Hij vertelt wat we kunnen verwachten de komen de dagen. We krijgen twee boeken, waarvan één naslagweek en een cursusmap. De school wordt deels gesponsord door Peter MacKay en Boomsma. De organisatie is verder een vrijwilligersorganisatie. Knap hoe ze het allemaal voor elkaar krijgen. De cursus wordt in het Engels gegeven en er blijkt ook een afsluitende toets te zijn. Daar had ik eigenlijk geen rekening mee gehouden. We zien wel waar het schip strandt. We starten de cursus met een college van Peter MacKay, een whiskymaker die het vak leerde van zijn vader. Hij is verantwoordelijk voor de onafhankelijke bottelaars Càrn Mòr en Old Perth. In duidelijk Engels neemt hij ons mee in de wereld van de malt en de granen. Een boeiend college met behoorlijke diepgang. We hebben wat pauzes tussendoor en de verzorging van het NH Hotel De Ville is prima.

Tijdens de cursus leer ik Sjef kennen. Sjef is iets jonger dan ik en we hebben direct een klik. Beiden zijn we de oudste deelnemers aan de cursus. Sjef is zeer gepassioneerd van whisky en een groot verzamelaar van alles wat los en vast zit wat whisky betreft. Hij volgt deze cursus ook als liefhebber, maar zijdelings heeft hij er -als leraar op de Rooi Pannen- ook voor zijn beroep wat aan.

Na de lunch krijgen we een les van Hans Offringa. Deze beroemde whiskyschrijver neemt ons mee in de niet-Schotse whiskywereld. Ook dit is een boeiend verhaal. Vervolgens stappen we allemaal in de bus en gaan we naar de Eemshaven in Delfzijl, naar Holland Malt, één van de grootste mouterijen van Europa en in handen van Bavaria. Hier wordt zowel pilsener mout gemaakt als mout om whisky mee te maken. Er is een wezenlijk verschil in deze moutsoorten. Omdat bier uiteindelijk niet wordt gedistilleerd zijn de verhoudingen in temperatuur en vocht in de processen bij Holland Malt net iets anders. Het is een gigantische, erg moderne fabriek met slechts 36 mensen op de payroll. We krijgen er een erg interessante rondleiding. Hierna gaan we weer terug naar Groningen waar we onder leiding van Hans Offringa een whiskytasting doen met niet-Schotse whisky’s. Het is niet alleen ploeteren. 

Na de tasting maken we nog een Kahoot! -quiz, om onze kennis te testen. Hierna vertrekken we naar de lobby waar we nog een cocktail drinken.
De meeste studenten verblijven in het hotel De Ville, maar ik moet even op en neer naar ons eigen verblijf om me even om te kleden voor de groepsfoto en het diner. Marjanne gaat niet mee naar het diner en zal Italiaans eten halen bij restaurant Napoli.
In de lobby van hotel De Ville wordt een groepsfoto gemaakt en we schuiven aan bij het diner in ’t Gerecht, de bistro van hotel De Ville. Het is een 7 gangen diner en de whisky’s komen van Peter MacKay. Whiskykenner/chef kok Martine Nouet heeft samen met de kok van het hotel een foodpairing gemaakt met whisky. Het is een prima diner met uitleg van Peter en Martine, maar het duurt eigenlijk te lang. Aan het einde van het diner haken mensen af, omdat het simpelweg te laat is. Ook Sjef en ik houden het er net voor twaalf uur voor gezien, terwijl de koffie achteraf nog door moet komen. De cursusdag gaat ons niet in de koude kleren zitten en de volgende dag moeten we ook weer om half negen exact starten, voor weer een lange dag.

29 maart 2019

We treffen het nog steeds met het weer. Op deze vrijdag schijnt de zon volop en ook de temperatuur stijgt naar een leuke hoogte. Na een ontbijtje te hebben klaargemaakt in het hotel vertrek ik om tien over acht naar de cursuslocatie. Het is al erg druk met fietsende en wandelende studenten in de stad. Veel universiteitsgebouwen liggen pal in het centrum, waardoor de stad zeer levendig is. Vandaag gaan we het distillatieproces behandelen, worden we ondergedompeld met kennis over smaak en geur, bezoeken we een brouwerij en bezoeken we het whiskyfestival. Een stevig programma weer.

We starten met een les van Dennis Mulder. Hij weet veel van whisky en ook van het distillatieproces, maar heeft moeite om dit duidelijk over te brengen in het Engels. Bovendien is hij zelf geen distillateur, waardoor hij het antwoord op sommige vragen van de studenten schuldig moet blijven. Legendarisch wordt het antwoord: “Ask Vic”, wat ook de dag ervoor door Peter MacKay werd gebezigd. Vic Cameron is de praktijkman, waarvan we op zaterdag les krijgen. Sjef en ik raken af en toe de weg kwijt en hebben soms moeite om het te volgen, maar uiteindelijk komt het toch wel goed, al zijn we er niet zo van overtuigd. Eigenlijk zou deze cursusdag ingevuld worden door Patrick Zuidam (distillateur van Millstone), maar deze was verhinderd en had daarom Dennis gevraagd hem te vervangen.

Na de lessen van Dennis krijgen we les van de française Viva Lenoir. Deze leuke, vlotte dame spreekt prima Engels. Zij representeert het door haar vader Jean ontwikkelde “Le Nez du Whisky”, een geurverzameling van geurtonen, die in whisky voorkomen. Daarnaast vertelt ze hoe onze hersenen, ademhalingsorganen, mond. keel en neus omgaan met geurinformatie. Dit lijkt eenvoudig, maar is best pittig, omdat veel van de beleving van geur terug te herleiden is naar beleving, geheugen en interpretatie. Dat zijn zeer persoonlijke zaken en dus voor iedereen anders. De van oorsprong actrice en comédienne Viva brengt het luchtig en vrolijk, maar het is een verraderlijk onderwerp. We onderbreken de les nog voor de lunch in het hotel.

Iets voor twee uur vertrekken we te voet naar de Martinus Brouwerij ongeveer een kilometer verderop in het centrum gelegen. We komen aan in de brouwerij wat tevens ook een restaurant is, ontmoetingsplaats, mini disco, winkel en proeflokaal. Al deze facetten lopen in het gebouw door elkaar heen en mede door de industriële look-and-feel lijkt het zo te horen. In principe wordt de zaak gerund door vader en zoon, waarbij de zoon inmiddels de brouwer is. Vader vertelt over het bierbrouwproces in steenkolenengels -aangevuld door ons-, als hij een term niet kent. De mooiste uitdrukking die hij plaatst om vast te stellen dat de vergisting is afgelopen is: “als the beer say no more blup, it is ready.”. De brouwerij maakt mooie biertjes, die we ook mogen proeven. Ondertussen neemt pa ons mee door alle stadia van het proces, tot aan het afvullen van de vaten en het vullen van de flessen in de bottelarij. Ze produceren ook een distillaat op basis van hun bier. Dat wordt niet ter plekke getoond. Het smaakt wel lekker. Een erg enthousiast verhaal, al was natuurlijk al veel duidelijk na het bezoek aan Holland Malt gisteren.

Na het bezoek lopen we door de door studenten overwoekerde binnenstad weer terug naar Hotel de Ville. Bob laat ons bij aankomst verschillende whisky’s proeven om de smaakverschillen te herkennen, o.a. een Glenlivet, Auchentoshan American Oak, Old Pulteney, Springbank 10, Talisker 10 en Laphroaig Quarter Cask. Als laatste nog even de Kahoot!-quiz om onze kennis te testen. Wat mij betreft verloopt deze quiz nogal rampzalig.

Rond zes uur vertrekken we naar de Der Aa-Kerk. We zijn een klein uur voor de opening van het Whiskyfestival en kunnen daar eenvoudig eten (spaghetti) alvorens we het festival kunnen bezoeken. Omdat het festival niet open is heb je de gelegenheid om even met de standhouders te praten. Het festival lijkt qua opzet op het Whiskyfestival in Den Haag, maar is iets kleiner van opzet. Veel zaken komen overeen zoals de verkoop van zoetwaren, kaas en boeken naast whisky (enkel per glas). Er is geen slijterij. De sfeer is gemoedelijk. Na de opening om 7 uur wordt het al snel erg druk. Sjef en ik bezoeken links en rechts wat stands en drinken een paar leuke whisky’s waaronder een St. Magnus van Highland Park, waarvan ik thuis nog een fles heb en de Ardbeg Grooves, een gelimiteerde Ardbeg die na het uitkomen in 2018 qua prijs van €119 naar het driedubbele is gegaan. Overigens onterecht, want de Uigeadail van pakweg 70 euro smaakt eigenlijk beter, vinden Sjef en ik. We nippen ook nog aan een 21 jarige Springbank, die we beiden erg lekker vinden.
Sjef gaat nog even op de foto met Charles Maclean, een acteur uit de film “Angels Share” uit 2012; bovendien een gevierde whiskyboekenschrijver. We vertrekken weer op tijd van het festival. We hebben nog een cursusdag te gaan en onze vrouwen verdienen toch ook wel enige aandacht na twee dagen in een vreemde stad.
Marjanne en ik gaan nog even naar een café in de buurt “De Sigaar” en gaan weer op tijd naar onze kamer. Op tijd naar bed, want morgen examen.

30 maart 2019

We staan vroeg op. Marjanne moet vandaag met de trein naar Amsterdam voor haar cursus en rond half acht al vanaf het station vertrekken. Dat geeft mij de gelegenheid om nog wat te leren. Het nadeel van een cursus en examineren direct na afloop is dat je het niet kan laten bezinken of nog eens goed in je kunt laten opnemen. Daarbij merk ik ook dat het leren naarmate je ouder wordt lastiger is. De tijd is te kort, maar ik zal het ermee moeten doen.
Ik vertrek weer rond tien over 8 naar hotel De Ville, maar het is wel aanmerkelijk rustiger op straat. De studenten liggen voornamelijk nog op één oor. Alleen bij de universiteitsbibliotheek staat een behoorlijke groep te wachten tot de deur open gaat.

Vandaag krijgen we les van Vic Cameron, een Schotse whiskyman in hart en nieren. Vic vertelt ons over de vaten en rijping van whisky en neemt uitgebreid de tijd om de vragen te beantwoorden die onbeantwoord bleven bij Peter MacKay en Dennis Mulder. Het is een zeer humoristische, opgeruimde man met een goed en duidelijk verhaal. Vanuit zijn ervaring en kennis is hij een erg goede leraar en brengt het bovendien goed. Ondanks het Schotse accent is hij zeer goed te verstaan.

Na deze les maken we nog een Kahoot!-quiz om onze kennis te testen. Deze test gaat me goed af.

Voor de lunch nog trakteert Martine Nouet ons op een workshop blenden. Ze heeft 8 whisky’s meegenomen en een aantal maatcylinders van 100 ml. Ze vertelt ons over wat je wilt bereiken met een blend en vergelijkt de te blenden smaak met de jaargetijden als uitgangspunt. Ze vraagt aan ieder op basis van de 8 whisky’s (6 malts , 2 grain) om een blend te maken waarin het vooraf gestelde doel (en gevoel) tot uitdrukking komt. Daarna beoordeelt ze of jouw beeld ook overeenkomt in de gemaakte blend. Je moet de blend ook een naam geven. Mijn blend bestaat uitsluitend uit maltwhisky’s. 50% Dalmore, 12% Bowmore, 25% Auchentoschan American Oak en 13% Glen Grant en het heet “October Touch” . Persoonlijk heb ik wel het idee dat de blend geslaagd is. Martine haalde er de whisky’s, die ik gebruikt heb er wel uit ondanks een verkoudheid: knap.

Na de lunch vertellen Vic en Bob ons nog meer over de vaten en hoe ze behandeld worden voordat ze voor whiskyrijping worden ingezet.
Daarna loopt Vic met ons in het kort door het hele curriculum, en krijgen we even de gelegenheid om ons voor te bereiden op de finale test. Sjef en ik zijn nogal onzeker of we onze kennis op de juiste wijze kunnen reproduceren binnen de gestelde tijd. De test is opgemaakt door een Schots whiskyopleidingsinstituut en ondanks de Kahoot!-quizen blijven we twijfels houden.

Om kwart voor vier mogen we aan de test beginnen, die drie kwartier zal duren. Gedurende de test krijgen we een verlenging van een half uur. De tijd lijkt te kort te zijn. Op zich ben ik na drie kwartier wel klaar met het examen, maar vind ik het wel prettig om wat vragen opnieuw te bekijken. Ik wijzig zelfs nog wat antwoorden, dus voor niets is het niet geweest.
Na het examen geeft Vic een proeverij van door Boomsma gesponsorde whisky’s. Ze smaken allemaal prima, terwijl ondertussen Bob de examens nakijkt. We proeven twee Ierse whisky’s van 10 en 12 jaar oud, één van bourbon en één van sherry vaten. We proeven twee Balblair Vintage whisky’s (46%) een dertienjarige uit 2005 gerijpt op bourbon en een achtienjarige uit 2000, ook 13 jaar gerijpt op Bourbon, maar 5 jaar nagerijpt op Spaans eiken (sherry). Daarna proeven we een Old Pulteney van 15 jaar en als laatste een Speyburn Single Cask van 14 jaar oud (2004-2018) op een sherryvat (52,5 %) speciaal gemaakt voor Boomsma.

Dan volgt de uitslag. Op twee studenten na zijn we allemaal geslaagd. Sjef en ik dus ook. Grote vreugde en opluchting. Er is voor de gezakte studenten nog wel een mogelijkheid voor een herexamen morgen.

We vertrekken naar het whiskyfestival in de kerk, nadat ik mijn spullen even heb afgezet in het hotel. Ik zoek Sjef weer op en samen lopen we even over het terrein. Ook nu zijn we net iets vroeger, wat we als zeer prettig ervaren. Ik eet deze keer niet mee. Ik heb afgesproken om met Marjanne te gaan eten nadat ze terugkomt uit Amsterdam. Sjef en ik drinken onder andere een 9 jarige Lagavulin uit de Games of Thrones-collectie “House of Lannister”.
Rond kwart voor acht nemen we afscheid en haal ik Marjanne op om te gaan eten bij “De Sigaar”. We eten er prima en we zijn weer op tijd terug in ons hotel.

31 maart 2019

Vandaag is de uitreiking van het certificaat en het is maar goed dat we dus afgelopen nacht nog in Groningen sliepen, want dit had ik vooraf niet voorzien. Ik heb inmiddels geregeld dat we later mogen vertrekken dan 12 uur ’s middags. Marjanne en ik staan wat later op en doen nog wat boodschappen en lunchen bij de bakkerij beneden ons hotel. Daarna vertrek ik naar de uitreiking van het certificaat. Ik word als eerste opgeroepen om het certificaat in ontvangst te nemen en een draagspeld. Ook krijgen we een afdruk van de mooie groepsfoto, die op de 28e is gemaakt.

Ik neem afscheid van Sjef, want die doet niet mee met de proeverij.

Daarna krijgen we een proeverij onder leiding van Martine Nouet en Dave Broom, de beroemde whiskyschrijver. Ze laten ons leuke whisky’s proeven en hebben er mooie verhalen bij. Het gaat om een Glenrothes Alba Reserve, Talisker 57 North, Glencaddam 10, Nikka Coffee Grain, Tullamore Dew 14 jaar, single malt 41,3 %, en een 15 jaar oude Springbank.

Na afscheid te hebben genomen van de rest, verlaten we net na drie uur Groningen. Het is een erg leerzaam en leuk verblijf geweest en vooral de stad Groningen is “The Place To Be”.